اهمیت تغذیه در سالمندی سالم

درصد بالایی از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می دهند. این گروه نیازمند مراقبت های خاص در ابعاد مختلف از جمله تغذیه می باشند. در ادامه، به یکی از مهم‌ترین ابعاد سلامت سالمندان، یعنی تغذیه‌ آن‌ها، پرداخته می‌شود.

سالمندان بیش از هر گروه دیگری در معرض خطر سوء تغذیه هستند. زیرا با افزایش سن، اشتهای سالمندکاهش می‌یابد، با افزایش سن، حس چشایی و بویایی سالمند کاهش می‌یابد، و نیز با افزایش سن عملکرد دستگاه گوارش سالمند و بنابراین، جذب غذا کاهش می‌یابد. البته باید ابن نکته نیز در نظر گرفته شود که سوء تغذیه در واقع، به معنای داشتن یک ظاهر لاغر و نحیف نیست. بلکه حتی یک سالمند چاق هم می تواند سوء تغذیه داشته باشد یا در معرض خطر ابتلا به سوء تغذیه باشد. در ادامه، مواد غذایی مهم برای سلامت سالمندان مورد توجه قرار می‌گیرد.

فیبرها

در گروه سالمندان به علت اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و مشکلات دندانی، مصرف فیبر تا حد زیادی کاهش می‌یابد. مصرف فیبرها به حل بسیاری از مشکلات سالمندان از یبوست تا کنترل قند و فشار خون کمک می کند. از طرفی مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات، میوه ها و حبوبات غنی از  ویتامین ها و مواد معدنی مختلف هستند که در ارتقاء سلامت سالمندان نقش مهمی را ایفا می کنند. اگر سالمندی به علت مشکلات دندانی یا گوارشی، قادر به دریافت میوه و سبزی نیست می تواند آن ها رنده و در مراحل بعدی بخارپز کند.

پروتئین ها

سالمندان به شدت در معرض خطر تحلیل عضلانی هستند. به همین دلیل دریافت مواد غذایی غنی از پروتئین در تمامی وعده های غذایی حائز اهمیت است. اما از آن جا که گوشت قرمز سرشار از چربی های اشباع و کلسترول می باشند پیشنهاد می شود منابعی مانند گوشت مرغ و ماهی مصرف شود. همچنین سفیده تخم مرغ یکی از بهترین منابع پروتئینی برای این سنین است. در ضمن حبوبات نیز منبع خوب پروتئین هستند.

ویتامین B12

دلیل کمبود ویتامینB12 در این گروه، کاهش توانایی دستگاه گوارش در جذب این ویتامین است. کمبود این ویتامین تاثیر گسترده ای بر خون و عملکرد دستگاه عصبی مرکزی دارد. در نتیجه کمبود این ویتامین می تواند منجر به ایجاد کم خونی، خستگی، از دست دادن حافظه، عدم تعادل و سایر اختلالات گردد.

کلسیم، ویتامین  D و منیزیم

 هر سه این ریزمغذی ها برای داشتن استخوان های مستحکم لازم هستند. پوکی استخوان به ویژه در زنان سالمند بسیار شایع است و یک شکستگی می تواند زندگی یک سالمند را مختل کند. توجه داشته باشید که این ریزمغذی ها با هم کار می کنند. به عبارتی کمبود یکی از آن ها، که شایع ترین آن‌ها کمبود ویتامینD می باشد، جذب و عملکرد دو عنصر دیگر را دچار اختلال می کند.

اسید چرب امگا-۳

از جمله گروه هایی که نیاز به اسیدهای چرب امگا-۳ در آن ها بالا است، سالمندان می باشند. سطوح پایین امگا-۳ می تواند سبب از دست دادن حافظه، زوال عقل، افت عملکرد سیستم ایمنی، افزایش خطر ابتلا  به بیماری های قلبی و بیماری هایی نظیر افسردگی شود.  

منابع دریافت امگا-۳ عموما غذاهای دریایی و برخی از دانه ها و مغزها می باشند. به همین دلیل پیشنهاد می شود مصرف ماهی های چرب دو بار در هفته و آجیل ها به صورت روزانه، در نظر گرفته شوند. در صورت عدم امکان در تأمین امگا-۳ از طریق غذا مصرف مکمل امگا-۳ پیشنهاد می‌شود.

کالری دریافتی

مورد مهم دیگری که در مورد تغذیه سالمندان مطرح است، کالری دریافتی از طریق غذا است. کاهش اشتها در سالمندان کاملا طبیعی می باشد. زیرا متابولیسم بدن با افزایش سن کاهش یافته و باید انرژی دریافتی نیز کاهش یابد تا فرد دچار اضافه وزن نشود. در این حالت سالمند دچار کاهش وزن نمی شود. اما اگر این تغییر فیزیولوژیک همراه با سایر موارد خطر ذکر شده باشد، خطرناک است و فرد را وارد سوء تغذیه می کند که بارز ترین علامت آن کاهش وزن ناخواسته است. بنابراین، به این علت که سالمندان سریعا سیر می شوند باید در وعده های خود از ترکیبات با چگالی انرژی بالا استفاده کنند.