نکات تغذیه ای کودکان از ماه اول تا ۶ سالگی

تغذیه در دوران کودکی از موضوعات بسیار مهم است که در این مثاله در مورد آن صحبت می کنیم.

دوران کودکی دوران بسیار حساسی در عمر هر فرد محسوب می شود، به ویژه دو سال اول زندگی که برای رشد و تکامل مطلوب و تأمین سلامت انسان در سایر دوره های زندگی، دوره ای حیاتی و کلیدی است زیرا در این دوره تأخیر رشد، بیماری های شایع کودکی و کمبود ریز مغذی ها در تغذیه کودکان ممکن است آثار پایدار و غیر قابل جبرانی در سال های بعد بر جای بگذارد.

سوءتغذیه در دوران کودکی سبب ابتلا به بیماری ها و افزایش احتمال مرگ و میر و تأخیر در تکامل ذهنی و حرکتی شده و در بلند مدت نیز با نقص عملکردهای ذهنی و جسمی، سلامت کودک را در دوره‌های بعدی زندگی به خطر می اندازد.

تغذیه مناسب کودکان و شیرخواران باید قبل از بارداری مادر با تأمین تغذیه مناسب و مراقبت از مادر شروع شود و با مراقبت‌های تغذیه‌ای دوران بارداری و نهایتا با تغذیه مناسب کودک با شیر مادر و در ادامه با تغذیه تکمیلی کودک ادامه یابد.

در این مقاله، مهم‌ترین نکات مربوط به تغذیه کودکان مطرح می‌شوند.

تغذیه در ۶ ماه اول زندگی کودک

همه مادران می‌توانند کودک خود را به طور انحصاری با شیر خود تغذیه کنند، اما باید در این مورد، آگاهی لازم را داشته باشند و از طرف همسر و خانواده مورد حمایت قرار گیرند.

شیر مادر همه مواد مغذی مورد نیاز شیرخوار را با نسبت های صحیح همراه با مواد ایمنی بخش برای کودک تأمین می‌کند.

انواع شیر مصنوعی معمولا از شیر گاو تهیه شده و اختلافات بیوشیمیایی و ایمنولوژیک آن‌ها با شیر مادر به اندازه‌ای است که علی‌رغم همه تلاش های انجام شده در صنایع شیر هنوز نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای شیر مادر در تغذیه کودک باشد.

ترکیبات شیر مادر متغیر است و بسته به سن کودک، و زمان روز متفاوت و متناسب با نیاز کودک شیر خوار است. به علاوه، ترکیبات آن از مادری به مادر دیگر نیز متفاوت می‌باشد.

در شیر مادر ترکیباتی منحصر به فرد وجود دارد که تأمین کننده نیازهای بدن کودک و همچنین نقش تکامل دهنده در بدن کودک را دارا می‌باشد. به همین دلیل هیچ جایگزین مشابهی برای شیر مادر در دسترس نداریم.

تغذیه کودک با شیر مادر مزایای بسیار زیاد و منحصر به فردی برای کودک و مادر به همراه دارد. که شامل موارد زیر می‌باشد:

• میلیون ها شیرخوار را از ابتلا به بیماری های شایع مثل اسهال، عفونت های تنفسی و عفونت گوش محافظت می‌کند.
• در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، احتمال مرگ بر اثر عفونت‌های تنفسی تا ۴ برابر و در اثر بیماری هایی مثل اسهال تا ۲۵ برابر کم‌تر است.
• تغذیه کودکان با شیر مادر از بروز بیماری در سنین بالاتر و بزرگسالی نیز پیشگیری می‌کند.
• کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، احتمال ابتلا به بیماری های گوارشی و عفونت ها در آن ها بسیار کم‌تر می‌باشد.
• تغذیه کودکان با شیر مادر موجب تقویت سیستم ایمنی آن ها برای مقابله با انواع عفونت ها و بیماری ها می‌گردد.
• تغذیه کودک با شیر مادر روابط عاطفی مادر و شیرخوار را ارتقاء بخشیده و موجب ثبات روحی دوران کودکی و تربیت پذیری بهتر در کودک می‌شود.
• افزایش ضریب هوشی، حافظه، افزایش قدرت تشخیص، و رشد مناسب در ادامه طول زندگی از ویژگی‌هایی است که تغذیه کودکان با شیر مادر به همراه دارد.
• در مادرانی که طی بارداری دچار اضافه وزن شده‌اند، نیز با تغذیه کودک خود با شیر مادر می‌توانند وزن خود را کاهش دهند.

بنابراین، در تغذیه نوزادان و کودکان باید به این نکته بسیار مهم توجه داشته باشید که شیر مادر در ۶ ماه اول زندگی کودک کفایت کامل تغذیه‌ای برای کودک را داشته و نیاز نیست در تغذیه کودک تا این سن از آب و یا غذای کمکی استفاده کرد.

تنها با تشخیص پزشک متخصص کودکان و متخصص تغذیه و در صورت رشد ناکافی نوزاد شیرخوار می‌توان از شیر خشک و تغذیه کمکی استفاده نمود.

تغذیه کودک از ۶ ماهگی تا ۱ سالگی

همان طور که در قسمت قبل گفته شد تا سن ۶ ماهگی تغذیه کودک انحصارا با شیر مادر بوده و کودک نیازی به استفاده از هیچ گونه ماده غذایی و حتی آب ندارد و  تنها شیر مادر و مکمل های تجویز شده (به طور معمول ویتامین D+A) برای تغذیه کودک کافی است.

اما با رشد کودک و پس از ۶ ماهگی شیر مادر به تنهایی جوابگوی نیاز کودک نبوده و قادر به رفع نیازهای کودک نمی‌باشد. همچنین ذخیره آهن در بدن شیر خوار در انتهای ۶ ماهگی تقریبا به حداقل رسیده و دستگاه گوارش کودک آمادگی دریافت غذاهای نیمه جامد را پیدا می‌کند.

البته زودتر شروع کردن تغذیه تکمیلی در کودکان ممکن است مشکلاتی را در کودک ایجاد نماید، از جمله این مشکلات می توان به اسهال کودک اشاره کرد زیرا هنوز دستگاه گوارش آمادگی لازم برای دریافت مواد غذایی جامد را ندارد. به علاوه چون گنجایش معده شیرخوار کم است با مصرف غذای تکمیلی زودتر از موعد می‌تواند مانع از مصرف شیر مادر به میزان کافی شود و رشد کودک را به تأخیر بیندازد.

در نهایت به علت کامل نبودن سیستم ایمنی بدن کودک احتمال بروز حساسیت و آلرژی در کودکان بیشتر می‌شود.

همان طور که زود شروع کردن تغذیه تکمیلی می تواند مشکلاتی برای کودک ایجاد نماید، شروع زودهنگام آن نیز می‌تواند سبب کندی یا توقف رشد شود، همچنین ممکن است باعث بد غذایی کودک و دیر عادت کردن به غذاهای جامد گردد.

• تغذیه در ۷ ماهگی:

  در این سن باید در هر وعده ابتدا از شیر مادر و سپس از غذای کمکی استفاده کرد، روزانه علاوه بر شیر مادر ابتدا به کودک یک وعده غذا بدهید و کم کم تعداد وعده های غذایی او را بیشتر کرده و به ۳ وعده برسانید.

  غلات مانند برنج بهترین ماده غذایی برای شروع تغذیه کودک در آغاز ۷ ماهگی است چون هضم آن آسان است. فرنی یکی از بهترین غذاهایی است که می‌توان از یک بار در روز به اندازه ۱ تا ۳ قاشق مرباخوری شروع کرد و به تدریج برمقدار آن متناسب با اشتهای کودک اضافه کرد.

  از هفته دوم شروع غذای کمکی می‌توان علاوه بر فرنی، شیر برنج و حریره بادام نیز به کودک داد. این غذاها نیز باید از مقدار کم و یک بار در روز شروع شود و به تدریج بر اساس میلشیرخوار بیشتر شود. تغذیه کودک با فرنی و شیربرنج و حریره بادام را می‌توان تا ۲ هفته ادامه داد و بسته به میزان علاقه کودک تا یک سالگی و بیشتر به عنوان یک غذای کمکی به کودک داده شود.

  در هفته سوم مصرف انواع سبزی‌ها در تغذیه کودکان مثل سیب زمینی، هویج، جعفری، گشنیز، و … به عنوان غذای کودک شروع می‌شود. در این هفته علاوه بر فرنی می‌توان با مخلوط سبزی‌ها و برنج سوپ تهیه کرد. توصیه می‌شود سبزی‌ها را به صورت تک تک و به مرور به غذای کودکان اضافه نمود.

  از هفته چهارم شروع غذای کمکی می‌توان مقداری گوشت به سوپ اضافه کرد، گوشت را باید به قطعات کوچک تقسیم نمود و یا از گوشت چرخ کرده استفاده نمود که باید کاملا پخته و له شود. پوره سبزی‌ها نیز غذای مناسب برای کودکان در این سن می‌باشد. بهتر است در سال اول زندگی از اسفناج و گوجه فرنگی در تغذیه کودکان استفاده نشود.

  برای این که کودک بتواند سوپ را بخورد باید آن را له کرد و سپس به کودک خوراند.

• تغذیه در ۸ ماهگی:

  در این ماه نیز باید پس از هر وعده علاوه بر شیر مادر ۴ وعده غذای کمکی به کودک داده شود.

  علاوه بر سوپ می‌توان از زرده تخم مرغ به عنوان غذای کودک استفاده کرد، زرده باید کاملا سفت و آب پز باشد، استفاده از سفیده تخم مرغ تا یک سالگی توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است زمینه بروز حساسیت در کودک را ایجاد کند.

  با افزایش سن و پذیرش بیشتر کودک؛ سوپ و غذاهای نرم باید تبدیل به غذاهای سفت تر شوند، یعنی با اضافه کردن غذاهای سفت تر و کمی قابل جویدن عمل تکامل جویدن را در کودک تقویت نمود.از نیمه دوم ماه هشتم می توان به غذای کودک ماست و آب میوه های مختلف مثل سیب و هلو اضافه کرد که از مقدار کم شروع و به تدریج آن را افزایش می‌دهیم.

  آب میوه ها را در ابتدا باید رقیق شده و از ۳ قاشق مربا خوری در روز شروع و تدریجا به مقدار آن افزود. به مدت ۵ روز از یک نوع آب میوه خاص استفاده شود تا اگر آلرژی وجود داشت مشخص شود. مصرف توت فرنگی، گیلاس، آلبالو، خربزه، اسفناج و شیر گاو به دلیل ایجاد حساسیت و همچنین عسل به دلیل احتمال آلودگی به بوتولیسم توصیه نمی‌شود.

  در این ماه به تدریج می‌توان حبوباتی نظیر عدس و ماش را نیز به غذای کودک به صورت پوره و یا داخل سوپ اضافه کرد. حبوبات را قبل از مصرف باید خیساند و پوست آن‌ها را جدا کرد. همچنین، می‌توان حبوبات جوانه زده به غذای کودک اضافه نمود.

• تغذیه در ۹ ماهگی و ۱۰ ماهگی :

  در ۹ و ۱۰ ماهگی نیز هنوز باید در ابتدا کودک با شیر مادر تغذیه شده و سپس غذای کمکی به او داده شود. روزانه علاوه بر شیر مادر نیاز به ۴ تا ۵ وعده غذای کمکی دارد.

  توجه داشته باشید که غذاهایی که در ماه های قبل به کودک داده می‌شده، باید در این دو ماه نیز ادامه پیدا کند. علاوه بر غذاهایی که گفته شد، می‌توان به کودک، انواع کته به صورت کته ساده و یا مخلوط با سبزی ها، حبوبات و گوشت نرم داده شود. دادن بیسکویت‌های ساده به کودک می‌تواند به تکامل عمل جویدن کودک کمک نماید.

  انواع میوه ها را می‌توان به صورت پخته و یا نرم و له شده و سپس به صورت تازه به دست کودک داد تا گاز بزند. بهترین میوه ها برای مصرف در کودکان سیب، گلابی، هلو و موز هستند که می‌توان آن‌ها را به صورت رنده شده نیز به کودک داد. خرما نیز برای تأمین انرژی گزینه خوبی است البته باید پوست و هسته آن را جدا نموده و سپس به کودک داده شود. از اضافه کردن نمک، ادویه و چاشنی‌ها و نیز رب گوجه فرنگی به غذای کودک زیر ۱ سال باید پرهیز گردد.

• تعذیه در ۱۱ ماهگی تا ۲ سالگی :

  از اواخر ۱۱ ماهگی کودک می‌تواند تدریجا از غذاهای سفره خانواده بخور، ممکن است در اوایل نیاز به نرم کردن پلو باشد مثلا می‌توان غذای کودک را با ماست مخلوط کرد که خوردن آن راحت تر باشد، معمولا کودکان گوشت چرخ کرده را بهتر می‌خورند.

  بعد از یک سالگی در صورت عدم حساسیت کودک می‌توان تخم مرغ کامل به او داد. در صورتی که کودک از شیر مادر محروم است، می‌توان شیر جوشیده و یا پاستوریزه را در تغذیه کودک بدهید.

  پس از یک سالگی به تدریج می‌توان میوه هایی مانند گیلاس، آلبالو، مرکبات و سبزی‌هایی مانند گوجه فرنگی و اسفناج را که در سال اول زندگی توصیه نمی‌شد، از این به بعد کم کم در برنامه غذایی کودک گنجاند.

  در سال اول زندگی باید از افزودن شکر زیاد به غذای کودک خودداری نمود، زیرا ذائقه کودک در این زمان شکل می‌گیرد. پس از یک سالگی در هر وعده غذایی ابتدا غذای کمکی به کودک داده می‌شود، و سپس شیر مادر و کودک از این سن به بعد نیاز به ۵ وعده غذا دارد و همچنان تا پایان ۲ سالگی شیر دادن به مادر توصیه می‌شود.

تغذیه کودک از ۲ تا ۶ سالگی

پس از ۲ سالگی با آهسته تر شدن رشد، اشتهای کودک نیز کاهش می‌یابد. بنابراین، بر اساس روند رشد کودک، روند تقاضا برای غذا و تغذیه کودک نیز تغییر یافته و کم‌تر می‌شود.

نیاز به انرژی و تغذیه کودک بر اساس میزان فعالیت و سن و جنس متفاوت  است و تغذیه کودکان نیز ممکن است متفاوت باشد. در سال های ابتدایی زندگی افزایش وزن و قد دو تغییر اساسی در رشد و تکامل به حساب می آیند، در این دوران استخوان ها به صورت طولی رشد یافته و بر حجم ماهیچه ها افزوده می‌شود.

تأمین انرژی و مواد مورد نیاز برای رشد باید از طریق تغذیه کودک تأمین گردد و غذاهای دریافتی توسط کودک باید جوابگوی نیاز کودک به انرژی و پروتئین، چربی و قند و ویتامین ها و مواد معدنی مختلف باشد.

برای تأمین کلیه مواد مغذی مورد نیاز در کودکان، تغذیه کودک باید شامل ترکیبی از غذاهای مختلف در گروه های اصلی غذایی باشد. در این قسمت، گروه‌های اصلی غذایی و جانشین‌های آن‌ها معرفی می‌شوند. این گروه‌ها شامل موارد زیر هستند:

• نان و غلات: مقدار توصیه شده گروه نان و غلات در تغذیه کودک، روزانه حداقل ۳ واحد است. این گروه شامل نان، ماکارونی، کیک و بیسکویت، برنج، گندم و جو، بوده که هر واحد از این گروه برابر مقادیر زیر هستند: ۳۰ گرم انواع نان، ۴ قاشق غذاخوری برنج پخته شده، نصف لیوان ماکارونی یا رشته پخته، ۱ لیوان غلات بو داده شده مثل گندمک، نصف لیوان ذرت، ۱ عدد سیب زمینی کوچک، ۱ برش از انواع کیک و یا ۳ عدد بیسکویت می‌باشد.
• سبزی‌ها: گروه سبزی ها شامل انواع سبزی های خام و پخته بوده که برای کودکان ۲ تا ۳ ساله روزانه ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری سبزی پخته شده و یا ۱ تکه سبزی خام مثل خیار، گوجه، هویج و کاهو باید در تغذیه کودکان مورد استفاده قرار گیرد که این موضوع در کودکان ۴ تا ۶ ساله به ۳ تا ۴ قاشق غذا خوری افزایش می‌یابد.
• میوه ها: این گروه شامل انواع میوه ها بوده که هر واحد از آن برای تغذیه کودکان شامل ۱ عدد میوه کوچک یا یک چهارم لیوان آبمیوه و یا یک برش کوچک از انواع صیفی جات (هندوانه، و..) و یا ۱ قاشق غذاخوری انواع میوه های خشک مثل توت، کشمش و یا ۱ عدد انجیر خشک و ۲ عدد زرآلو خشک و خرما می‌باشد. میزان توصیه شده میوه ها برای استفاده در تغذیه کودکان ۲ تا ۶ ساله برابر ۲ واحد در روز می‌باشد. البته باید براساس سن کودک، از خوراندن برخی میوه‌ها به کودک اجتناب نمود. این مسئله در قسمت های قبل توضیح داده شده است.
• گوشت، حبوبات و مغزها: این گروه نیز شامل انواع گوشت ها، تخم مرغ، انواع حبوبات و مغزدانه‌ها می‌باشد. هر واحد از این گروه در تغذیه کودکان برابر ۴ تا ۵ قاشق غذاخوری حبوبات یا ۱ قوطی کبریت (۳۰ گرم) انواع گوشت، ۱ عدد تخم مرغ کامل و یا ۶ عدد از انواع مختلف آجیل می‌باشد. مقدار مصرف توصیه شده این گروه غذایی در تغذیه کودک ۲ واحد در طول روز است.
• شیر و لبنیات: انواع شیر، ماست، دوغ، پنیر، کشک و بستنی در این گروه قرار دارند. هر واحد از این گروه در تغذیه کودکان برابر نصف لیوان شیر کم چرب و یا ماست کم چرب، ۱ تا ۵/۱ لیوان دوغ، ۱ قوطی کبریت پنیر و یا ۵/۱ قاشق غذاخوری کشک می‌باشد. در تغذیه کودک ۲ تا ۳ ساله باید روزانه ۴ الی ۵ واحد از لبنیات مصرف شود و در تغذیه کودک ۴ تا ۶ ساله دریافت روزانه ۳ الی ۴ واحد لبنیات توصیه شده است.

روش مقوی کردن غذاها برای کودک لاغر

منظور از مقوی و مغذی کردن غذای کودک، اضافه کردن برخی مواد مغذی به غذای کودک است تا بتواند به ویژه در مواقعی که کودک دچار تأخیر رشد شده، انرژی و مواد مغذی بیشتری مانند پروتئین، انواع ویتامین ها و مواد معدنی به کودک برساند.

• مقوی کردن غذای کودک با مواد قندی و چربی:
  

  اضافه کردن موادی مثل شکر و روغن فقط انرژی دریافتی در تغذیه کودک را افزایش داده و در واقع به جز انرژی، مواد مغذی دیگری در چربی و شکر وجود ندارد. اضافه کردن شکر به غذای کودک باعث می‌شود ذائقه کودک به طعم شیرین عادت کند و در نتیجه در سنین بزرگسالی به غذاهای شیرین تمایل زیادی داشته باشد. به همین دلیل اضافه کردن شکر به تغذیه کودک در زیر یک سالگی توصیه نمی‌گردد. افزودن چربی، به مقدار متعادل، به تغذیه کودک به منظور افزایش انرژی غذای کودک و نرم شدن غذا برای راحتی بلع انجام می‌شود.

• مقوی کردن غذای کودک با پروتئین‌ها:
  

  پروتئین برای رشد کودک ضروری است و مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین در تغذیه کودک توصیه می‌شو. تا حد امکان مقداری گوشت باید به غذای کودک اضافه شود. در ادامه اضافه کردن نخود، لوبیا، عدس و حبوبات بعد از سن ۹ ماهگی برای تأمین پروتئین مورد نیاز کودک در غذای او توصیه می‌شود. افزودن تخم مرغ به غذای کودک نیز پروتئین غذای کودک را بیشتر می‌کند، مثلا می توان تخم مرغ را به صورت رنده شده به غذای کودک اضافه کرد. البته، در مورد نحوه و مقدار مصرف هر کدام از مواد غذایی گفته شده در این قسمت، باید به نکات مهم مرتبط با آن که در قسمت‌های قبل بیان گردید، توجه نمایید.

• مغذی کردن غذای کودک با ویتامین ها و مواد معدنی:
  

  افزودن ویتامین‌ها و مواد معدنی به غذای کودک انرژی زیادی به تغذیه کودک اضافه نمی‌کند، اما باعث می‌شود که غذا از نظر ویتامین و املاح غنی شود. ویتامین ها و املاح برای رشد و تأمین سلامت کودک ضروری هستند. به این منظور به همه مادران توصیه می‌شود از سبزی‌های برگ سبز برای تهیه غذای کودک استفاده نمایند. سبزی‌های نارنجی رنگ هم منبع غنی ویتامین A هستند و برای تأمین نیاز به این ویتامین می‌توان از این گروه سبزی‌ها مانند هویج و کدو در تغذیه کودکان استفاده نمود. پودر آجیل ها نیز به عنوان منبع مهمی از املاح و هم منبع خوبی از انرژی و پروتئین می‌تواند در تغذیه کودکان مورد استفاده قرار گیرد.

غذاهای مقوی برای راه افتادن کودک

متخصصین اطفال معتقد هستند از اوایل ۹ ماهگی به بعد، شیرخواران برای راه رفتن تلاش می‌کنند. ممکن است بعضی از شیرخواران همان ۹ ماهگی راه بیفتند، گروهی در ۱۰ ماهگی و حتی بعضی از آن‌ها ممکن است در ۱۲ ماهگی راه بروند. راه رفتن شیرخواران به عواملی مانند قدرت بدنی و ژنتیک وابسته است. بنابراین، نباید انتظار داشت همه شیرخواران مثل هم باشند و همه در یک زمان مشخص شروع به راه رفتن نمایند.

کودکان زیر یک سال برای حرکات روزمره مثل ایستادن و راه رفتن به انرژی نیاز دارند. بخشی از این انرژی از شیر مادر و یا شیری که تغذیه می‌شوند دریافت می‌گردد، اما بقیه آن را باید از غذاهای مقوی و مغذی بگیرند.

کارشناسان توصیه می‌کنند تا ۲ سالگی حتما به شیر دادن به فرزندتان ادامه بدهید. چون در ۲ سال اول زندگی بهترین غذا برای او شیر مادر است. اما در کنار شیر مادر می‌توانید از غذاهای تقویتی مناسبی هم استفاده کنید که تأثیر مهمی در حفظ شادابی و انرژی کودکان به خصوص در زمان راه افتادن دارند. در این مورد، باید به نکات بیان شده در زیر توجه نمایید:

• مطمئن باشید که هر روز در وعده های غذایی‌ کودک پروتئین و ویتامین به مقدار کافی وجود دارد.
• بهتر است یک روز در میان در غذای کودک‌تان از حبوبات مثل نخود، لوبیا، عدس و ماش که منبع خوبی از پروتئین هستند، استفاده نمایید.
• گوشت قرمز و سفید را در برنامه غذایی کودک‌تان بگنجانید.
•  موز یکی از بهترین میوه‌ها برای رساندن انرژی کافی به کودکان است. موز یک ماده غذایی فوق العاده و منبع بسیار خوبی از کربوهیدرات‌ها می‌باشد که به عنوان یک غذا برای کودک یک ساله برای میان وعده بسیار مناسب است. اما در مورد نحوه و زمان گنجاندن این میوه در برنامه غذایی شیرخوار حتما با پزشک مشورت نمایید.
• سبزی‌های برگ سبز: مقدار زیادی از ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در سبزی‌های دارای برگ سبز مانند کاهو، کلم، اسفناج، کلم پیچ و برگ چغندر در رشد کودکان مؤثر است.
• پرتقال و نارنگی سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان هستند. این میوه‌ها ساختار کلاژن ها در استخوان ها، عضلات و سایر بافت‌های بدن را تقویت می‌کند. همچنین پتاسیم موجود در آن در انقباض عضله‌ها و حفظ تعادل مایعات در بدن کمک زیادی می‌کند. می‌توانید این میوه‌ها را به قطعات کوچک برش داده و به عنوان غذا برای کودک یک ساله در نظر بگیرید.
• از تخم مرغ می‌توانید به عنوان یک ماده غذایی مهم برای بسیاری از کودکان در حال رشد استفاده کنید. سفیده تخم مرغ منبع خوبی از پروتئین و زرده آن حاوی روی و انواع ویتامین می‌باشد. اما در مورد نحوه و زمان مصرف آن، حتما به نکات بیان شده در قسمت‌های قبل این مقاله، توجه نمایید.
• شیر به دلیل داشتن کلسیم و ویتامین D، به ساختن استخوان‌های قوی برای کودک کمک می‌کند. کودکان زیر دو سال باید شیر کامل مصرف کنند تا چربی مورد نیاز برای رشد مغز آن‌ها فراهم شود.
• آوکادو سرشار از پروتئین و چربی اشباع شده است و به رشد مغزی کودک کمک می‌کند.
• کدو حلوایی سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین C و B کمپلکس، پتاسیم، بتاکاروتن، فیبر و حتی برخی از اسیدهای چرب مانند اسید چرب امگا-۳ است و بهترین مواد غذایی برای رشد کودکان به حساب می‌آیند.

طرز تهیه غذای کودک ۶ ماهه

نحوه تهیه غذاها در شروع تغذیه تکمیلی باید به ساده ترین شکل ممکن باشد تا معده شیرخوار به تدریج با انواع مواد غذایی مختلف آشنا شده و تطابق یابد. نکته بسیار مهم در طرز تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۶ ماهه این است که هر هفته فقط می توانید یک ماده غذایی جدید را به رژیم غذایی کمکی نوزاد ۶ ماهه اضافه کنید تا در صورت بروز نشانه های حساسیت بدانید که مربوط به کدام ماده غذایی بوده و آن ماده را از برنامه غذایی کودک حذف نمایید.

طرز تهیه فرنی برای کودک ۶ ماهه

• آرد برنج (خانگی) ۱ قاشق مربا خوری سر صاف
• شیر پاستوریزه پرچرب، آب و یا شیر خشک  ۱۲۰ سی سی معادل نصف لیوان

آرد برنج را با آب یا شیر مخلوط کرده، درون یک ظرف کوچک بر روی شعله ملایم مرتب هم بزنید، تا کمی از حالت آبکی خارج شود. باید به این نکته بسیار مهم توجه شود که فرنی خصوصا در روزهای اول نباید غلیظ باشد.

طرز تهیه حریره بادام برای کودک ۶ ماهه

• بادام شیرین ۵ عدد
• شیر پاستوریزه پرچرب، آب و یا شیر خشک نصف لیوان

ابتدا بادام ها را به مدت چند ساعت در آب گرم خیس کرده و سپس پوست آن‌ها را جدا نمایید. سپس با استفاده از رنده ریز و یا هر وسیله دیگری آن‌ها را به صورت بسیار ریز خرد می کنیم. درنهایت آن را با شیر یا آب مخلوط کرده، بر روی شعله ملایم هم می‌زنیم تا کمی از حالت آبکی خارج شود. نکته بسیار مهم این است که مراقب علائم حساسیت به آجیل ها و مغز ها در شیرخوار باشید. درصورت مشاهده هر یک از این علائم، با درنظر گرفتن دستورات پزشک متخصص نوزادان، حریره بادام تا پایان یک سالگی از برنامه غذایی برای نوزاد ۶ ماهه حذف کرده و به همان میزان فرنی را جایگزین نمایید.

از چند ماهگی می‌توان به کودک آب داد؟

همزمان با شروع تغذیه کمکی، میزان آب مورد نیاز کودک افزایش یافته و مایعات مورد نیاز کودک تنها با خوردن شیر مادر تأمین نمی‌شود و بنابراین، باید مقداری آب سالم به کودک داده شود. البته میزان نیاز شیرخوار به آب بستگی به عوامل محیطی، شرایط بدنی و نوع تغذیه او دارد. بر ای مثال، در فصل های گرم سال و یا در مناطق گرمسیری نیاز شیرخواران به آب بیشتر است. همچنین، هنگام تب و یا ابتلا به اسهال و استفراغ نیاز شیرخواران و کودکان به آب بیشتر از زمان های دیگر خواهد بود. نوع تغذیه کودک هم در میزان نیاز به آب تأثیر قابل توجهی دارد، یعنی زمانی که کودک بیشتر غذاهای مایع مثل سوپ و فرنی استفاده می‌نماید، نسبت به زمانی که بیشتر غذاهای جامد مثل نان و برنج می‌خورد، به مقدار کم‌تری آب نیاز دارد.

منبع:

Krause’s Food and the Nutrition Care Process. Elsevier, 2017.