مزاج شناسی و لاغری
رژیم درمانی و اصلاح تغذیه یکی از اصول مهم در درمان بیماری‌ها در طب سنتی ایران است. متأسفانه اغلب افراد بر این باورند که تا پیش از بیماری نیازی به مراجعه به پزشک یا رعایت رژیم غذایی نیست. هدف از رژیم درمانی، پیشگیری از بیماری‌ها قبل از بروز آن‌ها می‌باشد. به این ترتیب، می‌توان علاوه بر داشتن بدنی سالم از هزینه‌های گزاف درمان بیماری نیز رهایی یافت.
البته در به کارگیری طب سنتی نباید زیاده روی کرد. چون به هر حال درمان بیماری‌های حاد دنیای امروز، با طب مدرن و داروهای جدید، سازگارتر است.
غذاهای مناسب برای مزاج‌های چهارگارنه عبارتند از:
غذاهای مناسب برای مزاج صفراوی
با توجه به اینکه مزاج صفراوی گرم و خشک است و غذاهای چرب و شیرین صفرا را زیاد می‌کند، غذاهای سرد برای این افراد مناسب است. انواع میوه‌ها نظیر انار، هندوانه، مرکبات، سبزی‌ها، لیموترش، نخودفرنگی، قارچ، برنج سفید، فرآورده‌های جو و آب زرشک، غذاهای سرد و مناسب برای این افراد است. این افراد باید به تناوب غذاهای ملین مانند خاکشیر و آلو بخارا مصرف کنند.
غذاهای مناسب برای مزاج دموی
مزاج دموی گرم و تر است و تعادل آن به ترکیبات شیمیایی موجود در خون مربوط می‌شود. پرخوری که عادت بسیاری از دموی‌ها بوده برای آن‌ها مضر است. استفاده از غذاهای سرد، نوشیدن آب فراوان و میانه‌روی در خوردن به این افراد توصیه می‌شود. مصرف غذاهای سبک و روغن زیتون نیز برای این افراد تجویز می‌شود، در حالی که غذای بخارپز برای آن‌ها مناسب نیست.
غذاهای مناسب برای مزاج سوداوی
مزاج سوداوی سرد و خشک و سنگین‌ترین مزاج است. غذاهای مانده، بیات، نمک‌سود و دودی، سودا را زیاد می‌کند. همچنین خوردن یخ و مصرف غذاهای فرآوری و سرخ شده برای این افراد مضر است. خوردن غذاهای گرم به سوداوی‌ها توصیه می‌شود. برخی از غذاهای گرم عبارتند از: گوشت ماکیان، مرغ خانگی، شتر، گوسفند، عسل، خرما، سبزی‌ها و ادویه‌‌های گرم مانند زنجبیل، هل، دارچین، نعنا، مرزه و زعفران.
غذاهای مناسب برای مزاج بلغمی
مزاج بلغمی‌ها سرد و تر است. غذاهای سرد مانند لبنیات، ترشی و سرکه بلغم را زیاد می‌کند. بهترین غذا برای این مزاج غذاهای گرم است. بذرهای ملین مانند تخم شربتی، خاکشیر و بارهنگ نیز برای این افراد تجویز می‌شود. همچنین، مصرف مغزها مثل گردو، بادام و فندق، ارده، شیره و خرما برای این افراد مفید است.
رژیم لاغری براساس مزاج شناسی
سرد مزاج ها جز افرای هستند که بیشتر مبتلا به چاقی و چربی اضافی بدن می شوند. اگر جز افراد سرد مزاج هستید و تمایل دارید که کاهش وزن داشته باشید، طب سنتی به شما توصیه می‌کند قبل از ورزش کردن روغن را بر روی شکم ماساژ دهید و زمانی که در پوستتان احساس گرما ایجاد شد، ورزش کردن را شروع نمایید. این روغن ها دارای طبیعت گرم هستند و نه تنها به شما کمک خواهند کرد تا چربی های اضافی بدن بهتر و راحت تر آب بشه بلکه در هضم مواد غذایی هم اثر داشته و از این طریق هم در لاغر شدن شما مؤثر خواهند بود.
گوارش و هضم غذا در افرادی که دارای مزاج سرد هستند، هم به سختی انجام می گیرد. بنابراین، لازم است وعده های غذایی سبک داشته باشید. شما می‌توانید وعده ناهار را حذف کنید و با خوردن صبحانه کامل و شام مناسب در ابتدای شب، تمام نیازهای بدن به مواد غذایی را تأمین کنید و همچنین کمک کنید تا عمل هضم و گوارش در بدن به بهترین شکل ممکن انجام گیرد.
توصیه دیگری که برای شما در طب سنتی وجود دارد، این است که از مواد غذایی و خوراکی های ملین استفاده کنید. این خوراکی‌ها تأثیر خیلی خوبی در روند دفع مواد زاید از بدن داشته و کمک می کنند تا این مواد زائد به راحتی دفع شوند. انجیر و آلو جز بهترین خوراکی های مسهل و ملین هستند که می‌توانید در طول روز به مقدار کم استفاده کنید و از فوایدی که در این زمینه دارند بهره مند شوید.
افراد بلغمی معمولا در دسته بندی افراد چاق و با اندام درشت قرار می گیرند. از آن جا که مزاج این افراد ترکیبی از مزاج خشک و تر هست، رطوبت بدن آن ها بسیار بالا بوده و به دلیل علاقه خیلی زیادی که به گوشت، غذاهای حیوانی و شیرینی‌ها دارند و از خوردن سبزی‌ها و میوه ها فراری هستند، می‌توان گفت بیشتر با چاقی و اضافه وزن مواجه هستند و روند لاغری و کاهش وزن در این افراد بسیار سخت و دشوار خواهد بود. بهترین توصیه طب سنتی برای لاغری بلغمی ها این هست که در طول روز به جای استفاده از نوشابه و نوشیدنی های صنعتی، آب بنوشید. آب تصفیه شده نه تنها نیاز بدن را تأمین نموده بلکه کالری آن صفر بوده و مانند نوشابه و سایر نوشیدنی های صنعتی ، باعث چاقی و اضافه وزن هم نخواهد شد. علاوه بر این، استفاده از میوه ها و سبزی‌های پر آب هم می‌تواند در روند لاغر شدن بلغمی ها بسیار موثر باشد.
اگر جزء افراد بلغمی هستید و قصد دارید که کاهش وزن داشته باشید، نباید به هیچ عنوان وعده شام را حذف کنید. شما باید در کنار مصرف میوه و سبزی‌های تازه از گوشت شتر، گوسفند، کبوتر یا گنجشک هم استفاده کنید تا هم رژیم غذایی سالم و متناسب با طبع و مزاج خود داشته باشید و هم روند لاغری و کاهش وزن را به بهترین شکل ممکن طی کنید.
توصیه دیگری که در طب سنتی برای کاهش وزن بلغمی ها وجود دارد، این است که در ساعات ابتدایی شب بخوابند تا بتوانند در ابتدای سحر و قبل از طلوع خورشید از خواب بیدار شوند. زیرا خواب در هنگام سحر، مهم ترین عامل چاقی در این افراد هست.
توصیه بعدی برای کاهش وزن بلغمی ها این هست که وعده ناهار خیلی سبک و ساده داشته باشند، تا بتوانند این وعده غذایی را به خوبی هضم کنند. اگر وعده ناهار به طور کلی برای این افراد حذف شود، می‌تواند تأثیر بهتری در روند لاغری و کاهش وزن آن‌ها داشته باشد.
سخن پایانی
هدف از رژیم درمانی، پیشگیری از بیماری‌ها قبل از بروز آن‌ها می‌باشد. به این ترتیب، می‌توان علاوه بر داشتن بدنی سالم از هزینه‌های گزاف درمان بیماری نیز رهایی یافت. البته در به کارگیری طب سنتی نباید زیاده روی کرد. چون به هر حال درمان بیماری‌های حاد دنیای امروز، با طب مدرن و داروهای جدید، سازگارتر است.
منبع
کتاب درمان چاقی و لاغری به روش طب سنتی
