کم خوری و پرخوری عصبی و راههای درمان آنها

در این مقاله در مورد کم خوری عصبی  و پرخوری عصبی و دلایل آنها و نحوه درمان کم خوری  و پرخوری عصبی بررسی می شود.تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

اختلالات خوردن چیست؟

اختلالات خوردن یکی از مشکلات روان‌شناختی جدی است که شامل عادات غذایی مختل‌ شده می‌باشد. این عارضه به صورت محدود کردن وعده‌های غذا، خوردن غذای زیاد در هر وعده، از بین بردن کالری به صورت ناسالم (از طریق پاکسازی، استفاده زیاد از ملین، روزه گرفتن یا ورزش بیش از حد) یا ترکیبی از این رفتارها ظاهر می‌شود. توجه داشته باشید که اختلال خوردن صرفا به غذا مربوط نیست، بلکه به احساسی مرتبط است که فرد بیمار دارد.

در این مقاله، در مورد این اختلالات، نکات مهمی بیان می‌شود.

کم خوری عصبی

انورکسیا (Anorexia) یا بی اشتهایی عصبی و یا کم خوری عصبی یک اختلال غذایی است که به‌موجب آن افراد به خود گرسنگی می‌دهند. این مشکل معمولا در افراد جوان همزمان با آغاز بلوغ شروع می‌شود.

افرادی که از آنورکسیا رنج می‌برند، دچار کاهش وزن شدید می‌شوند. این کاهش وزن معمولا ۱۵ کیلوگرم پایین‌تر از وزن طبیعی فرد می‌باشد. افراد مبتلا به آنورکسیا معمولا افرادی بسیار لاغر هستند اما تصور می‌کنند که اضافه‌وزن دارند. کاهش وزن آن‌ها به طرق مختلف حاصل می‌شود که برخی از متداول‌ترین آن‌ها ورزش شدید، استفاده از داروهای ملین و نخوردن است. انورکسیا نرووزا به دو دسته تقسیم می‌شود:

• نوع محدود کننده

کاهش وزن در این نوع، از طریق محدودیت کالری صورت می‌گیرد. این نوع از انورکسیا با رژیم‌های شدید، روزه گرفتن و تمرین‌های ورزشی شدید همراه است.

• نوع پاکسازی کننده

این گروه از افراد پس از دریافت کالری سعی می‌کنند با استفاده از داروهای مسهل یا مدر یا از طریق استفراغ غذای مصرفی خود را دفع کنند.

انورکسیا در بین دختران نوجوان، زنان جوان و معمولا در محدوده سنی ۱۳ تا ۲۰ سال بیشترین شیوع را دارد اما امکان بروز آن در بین همه مردم اعم از مرد و زن و در هر سنی وجود دارد. افراد مبتلا به این اختلال ترس و واهمه شدیدی از چاق شدن دارند. عادات غذایی آن‌ها نیز از همین ترس ناشی می‌شود. انورکسیا معمولا دختران نوجوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این افراد حتی بعد از اینکه وزن بسیار زیادی کم می‌کنند و بسیار لاغر می‌شوند این‌کار را تا بیمار شدن و حتی مرگ پیش می‌برند و تصور می‌کنند که هنوز اضافه‌وزن دارند. معمولا عادات غذایی عجیبی دارند مثل امتناع از غذاخوردن در حضور دیگران. گاهی اوقات این افراد غذاهای بسیار سنگین و حجیمی برای دیگران آماده می‌کنند، اما خودشان هیچ از آن نمی‌خورند.

گفته می‌شود که این اختلال در طبقات اجتماعی-اقتصادی بالاتر شایع‌تر است و آن‌هایی که در فعالیت‌هایی شرکت دارند که لاغر بودن مسئله مهمی است، مثل رقص، نمایش و دونده‌های استقامت، بیشتر به این اختلال دچار می‌شوند.

بی‌اشتهایی عصبی در واقع یک اختلال روانی است که طی آن بیمار با وجود گرسنگی، از خوردن غذا به حد کافی پرهیز می‌کند و وزن او به‌قدری کاهش می‌یابد که به‌شدت لاغر و نحیف می‌شود.

آنورکسیا خطرات بسیار زیادی را متوجه سلامتی می‌کند. این خطرات عبارتند از: جمع شدن استخوان‌ها، کمبود موادمعدنی، پایین بودن دمای بدن، نامنظم بودن ضربان قلب، نارسایی دائمی در رشد طبیعی، ایجاد پوکی استخوان و بولیمیا. شایع‌ترین علائم این اختلال، عبارتند از: کاهش وزن به میزان حداقل ۱۵ درصد وزن بدن، بدون این‌که بیماری جسمانی وجود داشته باشد. در این وضعیت انرژی فرد به‌رغم تحلیل رفتن بدن در حد خوبی است. فرد ترس زیادی از چاقی دارد و دچار افسردگی، بی‌اشتهایی، یبوست، توقف قاعدگی، عدم تحمل سرما، خودداری از حفظ حداقل استاندارد وزن برحسب سن و قد و اشکال در برداشت ذهنی از شکل بدن خود می‌شود؛ به‌طوری‌که با وجود لاغری زیاد هنوز تصور می‌کند چاق است.

به گفته متخصصان، هنوز علل بروز این اختلال ناشناخته است. محققان احتمال می‌دهند که برخی از این عوامل شامل تعارضات خانوادگی و تعارضات جنسی، ترس بیمارگونه از اضافه‌وزن، اپیدمی لاغری به‌عنوان مد روز و مظهر زیبایی یا به‌عنوان یکی از علائم افسردگی یا اختلال شخصیت هستند. عواملی که خطر ابتلا به این اختلال روانی را افزایش می‌دهند، عبارتند از: فشار دوستان و همسالان یا فشار اجتماعی برای لاغر بودن، سابقه اضافه‌وزن مختصر، شخصیت تکامل طلب، وسواسی یا پیروزی‌خواه، استرس روانی یا مشاغل خاص.

درمان کم‌خوری عصبی

هدف از درمان، این است که بیمار مجددا الگوی مناسب غذا خوردن را از سر گیرد تا وزن او به حالت طبیعی بازگردد. بیمار می‌تواند با تمرینات مخصوص برای تغییر رفتار زیر نظر متخصص به این نتیجه مهم دست یابد. انواع داروهای مورد استفاده در روان‌پزشکی نیز برای این بیماران مؤثر هستند، اما هیچ داروی مشخصی وجود ندارد که تأثیر آن بر این بیماری قطعی باشد. همچنین تأکید می‌شود که یک رژیم غذایی مناسب درمان برای بیمار ارائه شود. همچنین امکان دارد که مکمل‌های ویتامینی یا مواد معدنی نیز برای وی تجویز شوند.

اگر یکی از اعضای خانواده شما هم دچار یک نوع اختلال غذایی است، باید بدانید که این افراد به حمایت بسیار زیادی نیاز دارند. حتما باید به آن‌ها توصیه کنید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنند. باید آمادگی امتناع‌ها، مقاومت‌ها و حتی عصبانیت آن‌ها را داشته باشید. یک پزشک یا مشاور می‌تواند به او کمک کند با مشکل خود مقابله نماید.

بولیمیا

پرخوری عصبی یا بولیمیا نوعی اختلال تغذیه ای است که مانند بسیاری از اختلالات تغذیه، پیچیده بوده و هنوز به طور کامل درک نشده است. علت آن می تواند ترکیب ژنتیک و عوامل روانشناختی و محیطی باشد. افراد مبتلا به بولیمیا مقدار زیادی غذا می خورند و سپس سعی می کنند از طریق رفتار های جبرانی مانند استفراغ، استفاده از ملین ها، مصرف قرص های لاغری و ورزش، کالری های اضافی را دفع کنند. در این چرخه، حس شرم و خجالتی به فرد دست می دهد که حاضر است برای مدت طولانی این اختلال را مخفی نگه دارد.

بسیاری از افراد مبتلا به بولیمیا شرایط روانی مشترکی دارند و استرس و اضطراب در میان آن‌ها بسیار شایع است. رژیم گرفتن یا اختلال در تغذیه می تواند احتمال ابتلا به بولیمیا را افزایش دهد. در برخی موارد، در بدن به علت محرومیت مداوم از غذا تحولاتی ایجاد می شود و فرد پس از پرخوری عصبی (بولیمیا) به بی اشتهایی عصبی مبتلا می شود. مطالعات نشان داده بین مغز انسان سالم و بیمار مبتلا به بولیمیا، تفاوت های بسیار واقعی در پردازش های عصبی وجود دارد.

علل پرخوری عصبی

علت اصلی پرخوری عصبی هنوز مشخص نشده است اما گمان می رود که چند عامل باعث ایجاد اختلالات تغذیه ای می شوند. این عوامل می توانند ژنتیکی، محیطی، فیزیکی و فرهنگی باشند. برخی از اصلی ترین علت های بولیمیا عبارت است از:

• تغییرات و تحولات پر استرس زندگی
• آسیب روحی
• تصویر ذهنی منفی از خویش
• اعتماد به نفس پایین
• حرفه ها یا فعالیت هایی که روی ظاهر و اجرای فرد تمرکز دارند

عوارض پرخوری عصبی

برخلاف بی اشتهایی عصبی، افرادی که مبتلا به پر خوری عصبی هستند، دچار کاهش وزن شدید نمی شوند؛ اما این پرخوری و پس دادن غذا می تواند عواقب جدی را برای آن‌ها به همراه داشته باشد، مانند:

• خشکی پوست
• پوسیدگی دندان
• ضربان قلب نامنظم
• قرمزی چشم
• کم خونی
• کاهش فشار خون
• زخم های متعدد
• پارگی مری از استفراغ بیش از حد
• نامنظم شدن عادات ماهیانه
• یائسگی زود هنگام
• اختلالات کلیوی
• سقط جنین
• نقص مادرزادی

علائم پرخوری عصبی

• افراد مبتلا به بولیمیا معمولا به تنهایی غذا می خورند و نشانه های آن را نیز از بین می برند. اگر متوجه فقدان مقادیر زیادی از غذاهایتان شده اید و یا بسته های باقی مانده از غذا را در سطل آشغال مشاهده کردید، می توانید به پرخوری عصبی شک کنید.
• اگر از اطرافیانتان، شخصی را می شناسید که بیشتر زمان خود را در دستشویی یا باشگاه می گذارند، ممکن است دچار رفتار های جبرانی شده است. در این صورت بهتر است برای اطمینان بیشتر، به نشانه های دیگری نیز در این فرد توجه نمایید.
• نگرانی و ترس از افزایش وزن یکی از شاخص های روحی بولیمیا می باشد. در صورتی که این فرد مدام از وزن یا ظاهر خود سخن می گوید، ممکن است در آستانه ابتلا به یک اختلال تغذیه ای باشد.

برخی بیماران بولیمیا، به علت تلاش برای استفراغ کردن، روی دست خود نشانه هایی از برخورد انگشتان با دندان هایشان باقی می ماند. روی صورت این افراد نیز معمولا قرمزی هایی ناشی از ترکیدن رگ های خونی وجود دارد. پس از پرخوری بسیار، این افراد نیاز شدیدی نسبت به پس دادن این کالری ها در خود احساس می کنند. به همین دلیل  به دستشویی یا باشگاه می روند.

درمان پرخوری عصبی

از آن جا که بولیمیا اغلب ریشه در کمبود اعتماد به نفس دارد، نقش مشاور و روانشناس در درمان فرد بسیار اهمیت دارد. درمان پرخوری عصبی معمولا شامل روش‌های زیر می‌باشد:

• قطع چرخه پرخوری و دفع کالری: بخش اصلی درمان بولیمیا شامل شکستن این چرخه مضر و آغاز روند غذاخوردن طبیعی است.
• دور کردن افکار منفی: قدم بعدی برای بهبود بولیمیا، شناخت و تغییر باورهای غیرمنطقی درباره وزن و ظاهر بدن و نیز اصلاح رژیم غذایی، می‌باشد.
• حل مشکلات روحی: آخرین بخش از درمان بولیمیا بر بهبود مشکلات روحی تمرکز دارد که ممکن است ریشه اصلی اختلالات تغذیه ای در او باشد. این درمان ها ممکن است روابط میان افراد را هدف قرار دهد و شامل درمان های رفتاری شناختی، رفتاری مناظره ای و غیره باشد.

منبع

Krause’s Food and the Nutrition Care Process. Elsevier, 2017.