عوارض رژیم کتوژنیک کدامند؟

در مقاله های قبل رژیم کتوژنیک را به طور کامل توضیح دادیم در این مقاله در مورد عوارض رژیم کتوژنیک صحبت می کنیم.
رژیم کتوژنیک همان طور که از نام آن پیداست سبب تولید کتون در بدن می‌گردد.کتون‌ها زمانی در بدن تولید می‌شوند که مقدار کمی کربوهیدرات وجود دارد و نیاز ست که بدن انرژی خود را از شکستن اسیدهای چرب به دست آورد. رژیم کتوژنیک براساس مقدار بسیار کم کربوهیدرات و مقدار زیاد چربی شناخته می‌شود. به طور تقریبی این رژیم شامل ۷۵ درصد چربی، ۲۰ درصد پروتئین و تنها ۵ درصد کربوهیدرات می‌باشد.

هدف هر رژیم کتوژنیک این است که بدن وارد فرآیند تولید کتون گردد. بدن به طور معمول از گلوکز برای دریافت انرژی استفاده می‌نماید. گلوکز نوعی کربوهیدارت است که از شکر و غذاهای حاوی نشاسته به وجود می‌آید. وقتی بدن به مقدارکافی برای تولید انرژی گلوکز نداشته باشد، فرآیند سوخت و ساز چربی‌های ذخیره شده آغاز شده و در نتیجه کتون‌ها در بدن تولید می‌گردند که نوعی اسید هستند.

رژیم کتوژنیک، یک رژیم غذایی کوتاه مدت است، اما این رژیم نیز مانند تمام رژیم‌های غذایی عوارضی هم دارد که در این مقاله شایع‌ترین عوارض رژیم کتوژنیک را توضیح داده‌ایم.

عوارض شایع در رژیم کتوژنیک

از عوارض رژیم کتوژنیک این رژیم غذایی می‌توان به یبوست، کاهش قند خون، و سوء هاضمه اشاره نمود. البته در رژیم‌های غذایی با کربوهیدرات کم، اثرات دیگری نظیر ایجاد سنگ کلیه یا افزایش سطح اسید بدن (اسیدوز) نیز ممکن است رخ دهد.

با این که این رژیم برای افرادی که از نظر جسمی در سلامت هستند مشکلی ایجاد نمی‌کند اما این امکان نیز وجود دارد که در مواردی عوارضی نیز به دنبال داشته باشد. از این عوارض تحت عنوان آنفلوانزای کتو (Keto Flu) نام برده می‌شود. این عارضه چند روزی بیشتر به طول نخواهد انجامید و از علائم آن می‌توان به ضعف در عملکرد مغز، افزایش اشتها، برخی مشکلات گوارشی، پایین آمدن سطح انرژی و نیز ناتوانی در تمرینات ورزشی اشاره نمود.

برای کم‌کردن احتمال بروز این عوارض می‌بایست قبل از قطع کامل دریافت کربوهیدرات‌ها، چند هفته‌ای را با رژیم غذایی کم کربوهیدرات شروع کرد. این استراتژی باعث می‌شود بدن بیاموزد که برای تولید انرژی مورد نیاز خود می‌بایست به سوزاندن چربی‌ها روی بیاورد.

یکی دیگر از عوارض رژیم کتوژنیک برهم خوردن تعادل آب و مواد معدنی در بدن است. بنابراین، مصرف مکمل‌های مواد معدنی (با نظر پزشک) می تواند به بدن شما کمک کند. با نظر پزشک می‌‌توانید بصورت روزانه ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ میلی‌گرم سدیم، ۱۰۰۰ میلی‌گرم پتاسیم و ۳۰۰ میلی‌گرم منیزیم مصرف کنید تا این عارضه را نیز به حداقل برسانید.

شایع‌ترین عوارض رژیم کتوژنیک که در روزهای ابتدایی رژیم در اکثر افراد ظاهر می‌شود به شرح زیر می‌باشد:

• تشنگی بیش از حد
• خستگی
• گرسنگی
• سردرگمی و اضطراب
• احساس سبکی سر و لرزش
• تعریق
• تکرر ادرار
• سستی و بی‌حالی
• حالت تهوع
• سردرد
• سردرگمی و گیجی
• گرفتگی عضلات پا
• یبوست
• ریزش مو
• کاهش عملکرد فیزیکی

• رژیم کتوژنیک در مادران شیرده

  

  مطالعات مرتبط با پیروی از رژیم کتوژنیک و شیر دادن انجام شده است، اگرچه در حال حاضر هنوز به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است، اما تاکنون مشخص شده که پیروی از رژیم‌های غذایی کتوژنیک در هنگام شیر دهی توصیه نمی‌شود.

• ریزش مو در رژیم کتوژنیک

  

   اگر پس از گذشت ۵ ماه از رژیم غذایی کتوژنیک دچار ریزش مو شدید، می‌توانید مولتی ویتامین مصرف کنید و کارهایی را که همیشه انجام می‌دادید، انجام دهید. معمولا توصیه می‌شود خطر ریزش مو را با داشتن ۸ ساعت خواب در شبانه روز و محدود نکردن بیش از حد کالری‌ها، کاهش دهید.

• سنگ کلیه با رژیم کتوژنیک
  

  تحقیقات محدودی در مورد رژیم غذایی کتوژنیک و سنگ کلیه انجام شده است. همچنین، در این مورد افزایش برخی ناراحتی‌ها در کلیه در آغاز رژیم کتوژنیک نیز مطرح شده است.

• افزایش کلسترول در رژیم کتوژنیک
  

  درصد کمی از افرادی که در رژیم کتوژنیک هستند، افزایش LDL را تجربه می‌ کنند. حتی ممکن است میزان تری گلیسیرید فرد نیز افزایش یابد.

• رژیم کتوژنیک و سوء هاضمه
  

  ممکن است در این رژیم، سوزش سر دل و سوء هاضمه نیز ایجاد گردد. اگر این مشکل ایجاد شد، بهتر است چربی مصرفی خود را محدود کنید و به تدریج مقداری را که در روز مصرف می‌کنید، افزایش دهید.

• رژیم غذایی کتوژنیک و خارش پوست
  

  در برخی افراد پیروی از این رژیم غذایی، خارش پوست را به همراه داشته است. بیان شده این خارش باعث تحریک استون می‌شود که در عرق دفع می‌گردد. بنابراین، ممکن است در تنفس فرد نیز مشکلاتی ایجاد گردد.

• گرفتگی عضلات

  

   

  گرفتگی عضلات (بیشتر گرفتگی عضلات پا) یکی از عوارض بسیار معمول رژیم کتوژنیک است. این گرفتگی بیشتر در صبح زود یا شب رخ می‌دهد. اما به طور کلی این یک مسئله بسیار جزئی بوده و نشانه‌ای از کمبود مواد معدنی به خصوص منیزیم در بدن است. در این شرایط، به اندازه کافی مایعات بنوشید و با نظر پزشک خود، از مکمل‌های مواد معدنی نیز استفاده نمایید.

• رژیم کتوژنیک و یبوست
  

  در این رژیم غذایی، بزرگ‌ترین علت یبوست، کم آبی است. یک راه حل ساده این است که آب بیشتری بنوشید. سبزی‌ها حاوی فیبر هستند و استفاده از آن‌ها معمولا می‌تواند مفید باشد.

• تپش قلب در رژیم کتوژنیک
  

  وقتی بخواهید برای کاهش وزن از رژیم لاغری کتوژنیک استفاده کنید، ممکن است متوجه این شوید که قلب شما تندتر و محکم تر می تپد. در این شرایط، توصیه می‌شود علاوه بر مصرف کافی مایعات، با پزشک مشورت نموده و در صورت نیاز مکمل‌های مواد معدنی را با نظر پزشک دریافت نمایید.

• کاهش عملکرد فیزیکی
  

  ممکن است در آغاز رژیم غذایی کتوژنیک، محدودیت‌هایی را در فعالیت‌های خود مشاهده کنید. اگر این مشکل تداوم داشت و باز هم در انجام فعالیت خود مشکل داشتید، بهتر است قبل از انجام فعالیت خود کربوهیدرات مصرف کنید.

• تکرر ادرار
  

  در روزهای ابتدایی رژیم کتوژنیک بدن اقدام به سوزاندن گلیکوژن اضافی (گلوکز ذخیره شده) در کبد و عضلات می‌کند و با شکستن گلیکوژن مقدار زیادی آب در بدن شما آزاد می‌شود، بنابراین برای دفع این مقدار آب اضافی معمولا تکرر ادرار رخ می‌دهد.

• از دست رفتن مواد معدنی استخوان‌ها
  

  زمانی که بی‌کربنات مایع خارج سلولی و به دنبال آن pH خون کاهش می‌یابد، خون اسیدی شده و یا به اصطلاح اسیدوز صورت می‌گیرد. در این حالت استخوان‌های بدن شروع به از دست دادن مواد معدنی خود کرده و به همین خاطر میزان کلسیم دفع شده در ادرار افزایش می‌یابد.

• اختلال در خواب شبانه

  

  اختلال در خواب شبانه برای بعضی از افرادی که در رژیم غذایی کتوژنیک هستند نیز از عوارض رژیم کتوژنیک می‌باشد. نداشتن خواب خوب و رضایت بخش در طول شب برای افراد تحت رژیم‌های لاغری به علت کمبود انسولین و سروتونین است. برای جلوگیری از این اتفاق می‌توانید از میان وعده‌هایی قبل از خواب استفاده کنید که حاوی کربوهیدرات و پروتئین هستند.

سخن پایانی

در اینجا با شایع‌ترین عوارض رژیم کتوژنیک آشنا شدید. اگر می‌خواهید بدون عوارض جانبی از این رژیم غذایی بهره ببرید، بهتر است با نظر متخصص تغذیه از یک برنامه غذایی مناسب با شرایط جسمانی خودتان استفاده کنید. در طول برنامه غذایی مطمئن شوید که به اندازه کافی آب می‌نوشید و غذاهایی که دارای منابع مواد مغذی هستند را می‌خورید.

منابع:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17971178
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12679447
3. https://www.healthline.com/nutrition/ketogenic-diet-101